Reisgids van de Rijn

Er is op de wereld geen andere rivier die op een traject van een kleine 200 km zoveel bezienswaardigheden te bieden heeft als de Rijn tussen Keulen en Mainz.
De Rijn is nauw met de geschiedenis en cultuur van Europa verbonden. Julius Caesar en Karel de Grote, Lodewijk XIV, Frederik de Grote en Napoleon, Bismarck en Adenauer, ze hebben allemaal aan de Rijn gestaan. Aan de oevers van de rivier bouwden de Romeinen hun legerkamp, de Franken hun paltsen en de aartsbisschoppen hun mooiste kerken, terwijl koningen en vorsten er hun burchten en kastelen lieten verrijzen. Schrijvers en dichters als Goethe, Hölderlin, Heine, Byron, Dostojewski en Rilke hebben de Rijn beschreven en bezongen. De Rijn is echter niet alleen de rivier van de veldheren en politici, van de dichters en bouwmeesters, maar ook die van de wijnbouwers, van de schippers en loodsen, van de carnavalsvierders en toeristen.

De Rijn biedt zo'n overvloed aan bezienswaardigheden, dat het aanbeveling verdient de opvallendste op een rijtje te zetten. Bijzonder mooie en romantische plaatsen zijn: Unkel, Erpel, Linz, Leutesdorf, Andernach, rhens, Oberwesel, Kaub, Bacharach en Assmanshausen. De opvallendste burchten zijn: de ruïne van Drachenfels bij Köningswinter, Stolzenfels bij Koblenz, Lahneck boven Lahnstein, de Marksburg boven Braubach, Rheinfels boven St. Goar, de Schönburg boven Oberwesel, de Pfalz bij Kaub, Rheinstein, Reichenstein en Sooneck bij Trechtingshausen en de burcht Klopp boven Bingen. Al deze burchten zijn te bezichtigen en in een groot aantal ervan kan men eten en logeren. Zo maakt men kennis met de Rijnlandse gastvrijheid.

De Rijn in vlammen
De gezelligheid van het Rijnland viert hoogtij in de bijzonder gezellige wijnlokalen en herbergen in de zeer vele wijnstadjes langs de rivier. In het zomerseizoen kan men genieten van de talrijke wijnfeesten die overal gevierd worden. En in de maanden juli, augustus en september vindt op het riviergedeelte tussen Ehrenbreitstein en Braubach (ten zuiden van Koblenz) het fantastische schouwspel 'Rhein in Flammen' plaats. De rivier wordt dan verlicht door Bengaals vuur en een enorm vuurwerk.

De Rijn Bingen en Koblenz: wondermooi!

Het mooiste gedeelte van de Rijn vindt men tussen Bingen en Koblenz. Hier baant de rivier zich in vele bochten een weg door het leisteengebergte. Op en boven de steile oevers zien we dichte loofbossen en terrasvorming aangelegde wijngaarden, waar de heerlijke wijndruiven tot wasdom komen. Maar er zijn ook kale stukken waar dor struikgewas zich aan het gesteente vastklemt. In smalle inhammen staan oeroude vakwerkhuizen en kerktorens, terwijl op hellingen en steile rotsen burchten de wacht houden.

De tolburchten
Door het Rijn-dal liepen al in de Romeinse tijd de belangrijkste wegen van Europa. Langs de Rijn trokken de Duitse keizers naar Italië en rijke kooplieden verscheepten hun waren over de rivier. Wie een burcht had die de rivier en haar oevers beheerste, kon de handelsroute afsluiten en tol heffen. Hiervoor is het te verklaren dat in het nauwe, rotsachtige gedeelte van het dal van de Rijn tussen Bingen en Koblenz op een traject van ongeveer 60 km meer burchten staan dan aan enige andere rivier op de wereld. Op het traject van Keulen naar Mainz waren eens meer dan dertig plaatsen waar tol geheven werd. Dat werd niet alleen gedaan door keizers, koningen, vorsten, aartsbisschoppen en kloosters, maar ook door vele roofridders. Geen schipper kon passeren zonder een flink bedrag aan tolgeld te betalen.

Het eerste krachtdadige optreden tegen de ongebreidelde tolhefferij kwam al aan het einde van de dertiende eeuw, toen koning Rudolf I van Habsburg meedogenloos een groot aantal roofridderburchten verwoestte, zoals de burchten Rheinstein, Reichenstein, Sooneck, Bingen en Rheineck.

Stolzenfels

De tweede fase van verwoesting kwam met de Dertigjarige Oorlog (1618-1648), toen Eltville, Klopp, Fürstenburg, Stahleck, Gutenfels, Schönburg, Ehrenbreitstein, Rheineck, Drachenfels en Godesburg veroverd en in brand gestoken werden. In de zeventiende eeuw werden door de legers van Lodewijk XIV talrijke burchten verwoest. Na de Franse Revolutie werden bijna alle nog bestaande of herbouwde burchten vernietigd, bijvoorbeeld Gutenfels, Katz, Maus, Rheinfels, Lahneck en Godesburg. Er was maar één burcht die door de eeuwen heen alle aanvallen weerstond, te weten Marksburg bij Braubach.

In de negentiende eeuw kreeg men weer belangstelling voor de burchten langs de Rijn. Vooral het Pruisische koningshuis liet een aantal ruïnes, zoals Stolzenfels, Sooneck, Rheinstein en Rheineck, in neo-gotische stijl herbouwen.